|
| Słowniczek |
|
 |
|
|
|
A oto objaśnienia niektórych pojęć, które się tu pojawiły, a których znaczenie przydałoby się znać ;)
Abacus - deska z wyżłobionymi rowkami, które symbolizowały kolejne potęgi dziesięciu, prekursor liczydła i maszyn liczących. Obliczeń dokonywano poprzez wkładanie i przekładanie kamyków w rowkach. Zasada liczenia była taka sama jak na liczydle. Atrybut Liberalitas.
Diadem - pochodząca z Grecji obręcz zakładana na głowę, symbol zwycięstwa, a od czasów Aleksandra Wielkiego - symbol monarchii. Diademy późnych cesarzy rzymskich i władców bizantyjskich były przeważnie dekorowane w wyszukany sposób. Jeden z atrybutów Victorii.
Kaduceusz - laska, którą w mitologii greckiej Hermes łagodził spory i godził wrogów. Symbol pokoju i handlu, której używali posłowie i heroldowie. Najczęściej jest to kij opleciony parą wężów, zwieńczony skrzydełkami. Atrybut Felicitas.
Modius - miara mąki lub jakiegokolwiek suchego czy stałego produktu, równa trzeciej części amfory. Formą przypominała miseczkę stojącą na trzech nóżkach. Jeden z atrybutów Annony.
Orzeł legionowy (aquila) - główny sztandar rzymskiego legionu. Przyczepiony do włóczni orzeł był z reguły zrobiony ze srebra, w tym celu, aby był dobrze widoczny z najdalszej odległości. Miał on wyobrażać najwyższego opiekuna państwa i wojska, boga Jowisza. Orła legionowego przechowywano w kapliczce, stojącej na głównym placu każdego obozu, tuż obok trybuny i budynku dowództwa. Dzień, w którym dany legion otrzymywał swojego orła obchodzono corocznie jako jego święto, tzw. "natale aquilae", czyli urodziny orła. Jeden z atrybutów Fides Militum.
Palladium - statuetka Pallas Ateny ukradziona z Troi i następnie przywieziona do Italii przez Eneasza. Była obiektem pietyzmu wśród Rzymian, którzy, z powodu jej słynnej mocy opiekuńczej, czcili ją jako strażnika ich miasta. Atrybut Nobilitas.
Parazonium - krótki miecz lub wielki sztylet, który noszono przeważnie za pasem. Zwykle przedstawia się go schowanego do pochwy. Atrybut Virtus.
Patera - płytka misa lub naczynie bez uchwytów, najczęściej używane podczas ceremonii religijnych do rozsypywania ziarna lub soli. Atrybut wielu personifikacji.
Pileus - czapka, będąca symbolem wolności. Wełniane lub filcowe, ściśle przylegające nakrycie głowy w kształcie stożka, z opadającym do przodu szpicem. W Rzymie otrzymywał ją niewolnik w momencie wyzwolenia. Atrybut Libertas.
Róg obfitości - oznaczający bogactwo i dobrobyt róg, wypełniony zwykle owocami lub produktami agrokultury, czasem wysypywane były z niego monety. Atrybut wielu personifikacji.
Sztandar - znak niesiony przez rzymskie legiony, służący ich identyfikacji i zabierany przez zwycięzcę bitwy pokonanym. Jeden z atrybutów Fides Militum.
Tessera - czworokątny kafel, tabliczka lub żeton, używany przeważnie podczas rozdawnictwa pieniędzy przez cesarza. Atrybut Liberalitas.
Trofeum - herb podbitego wroga, przytwierdzony do pionowego drążka z częścią w formie krzyża, służący upamiętnieniu świetnego zwycięstwa, na monetach często ukazywany z jeńcami u jego stóp. Jeden z elementów rewersów z udziałem Victorii.
Vexillum - sztandar wojskowy składający się z kwadratowego kawałka materiału z godłem, zwisającego ze skrzyżowanych belek przytwierdzonych do drąga. Pierwotnie sztandar konnicy legionowej, w czasach imperialnych używany był przez jednostki pomocnicze konnicy (alae) i niesiony przez "starszego niosącego sztandar" - vexillariusa. Miniaturowe vexillia były przyznawane jako dekoracje wojskowe. Jeden z atrybutów Fides Militum.
Vindicta - laska, którą dotykano niewolnika podczas rzymskiej ceremonii nadania wolności. Atrybut Libertas.
|
|
| |
|
|
| Personifikacje rzymskich cnót na rewersach denarów okresu pryncypatu 
|
 |
